Lễ hội đu Mường Vôi
Cứ mỗi 2 năm, tính theo lịch Mường vào mùng 7 khai hạ (tức mùng 8 tháng Giêng âm lịch), lễ hội được tổ chức tại xã Liên Vũ, Lạc Sơn. Lễ hội đã có trên 100 năm, mang đậm nét bản sắc văn hóa của người Mường Vôi nói riêng và của bà con dân tộc Mường nói chung. Người dân sau khi dâng hương cúng thành hoàng làng, đọc lời khai mạc và đánh trống khai hội thì tổ chức các trò chơi dân gian như đánh đu, ném còn, bắn nỏ, kéo co, đẩy gậy... Đặc biệt, trong lễ hội còn có những nghệ nhân hát đúm để cổ vũ, khích lệ ngày hội và chúc mọi nhà có một mùa xuân mới an lành, no đủ. Đây là dịp để mọi người quây quần và tưởng nhớ đến ông bà, tổ tiên, những người đã có công đi khai dân mở đất.
Lễ hội cầu an bản mường
Lễ hội cầu an bản mường của người Thái là một sinh hoạt văn hoá tín ngưỡng thường được tổ chức vào dịp Tết Nguyên Đán, quy mô phụ thuộc vào tình hình thời tiết, sự được mất của mùa vụ vừa qua. Lễ hội được tổ chức tại một đất bãi rộng gần đình hoặc nơi có nguồn nước trong lành, thực hiện nghi lễ cúng thần linh cơ bản là hiến trâu, lợn gà. Người dân trong mường, ngoài bản, không phân biệt già trẻ gái trai đều có nghĩa vụ tham gia, đóng góp tùy theo sức mình. Sau nghi lễ tế thần sẽ là cuộc ăn uống vui vẻ của tất cả người dân trong làng, không được bỏ thừa hay đem về. Các nghi lễ chính trong lễ hội bộc lộ tín ngưỡng thờ phụng thủy thần và thể hiện tín ngưỡng từ thời nguyên thủy còn săn bắn, hái lượm.
Lễ hội làng Vai
Ngày hội truyền thống của làng bắt đầu từ ngày 11 đến hết ngày 13 tháng 11 hàng năm tại đình và đền, đây là dịp để nhân dân làng Vai, Lạc Thủy tỏ lòng thành kính, nhớ ơn Tam vị Tản Viên Sơn và Cảnh Tiên Công chúa, cảm ơn các vị thần đã phù hộ con dân một năm hạnh phúc, ấm no. Ngay trong buổi chiều ngày 11, khi các nghi thức của buổi lễ đang tiến hành thì các hoạt động vui hội cũng được bắt đầu ở sân nhà văn hóa nằm phía sau đình. Ngày này, những người con dù đi đâu xa cũng về làng đoàn tụ, tham gia lễ hội để thắt chặt tình người, tình quê hương, tình làng xóm.
Tết cơm Đe Mường Rậm
Hàng năm, vào mỗi dịp 26 tháng 10 âm lịch, công việc đồng áng thường ngày tạm gác lại, người dân Mường Rậm, Lạc Thịnh, lại vui vẻ, tất bật chuẩn bị cho Tết cơm Đe. Tết cơm Đe được tổ chức to hơn, đông vui hơn Tết Nguyên Đán và Tết Độc Lập vì cả nước duy chỉ có xã Lạc Thịnh mới có cái tết độc đáo này. Tết cơm Đe độc đáo ở chỗ người Mường Rậm chỉ ăn chay và có phần lễ, không tổ chức phần hội. Theo quan niệm của người Mường Rậm, phải cúng trước khi mặt trời mọc, vì thời gian này là linh thiêng và mát mẻ hơn cả. Tết cơm Đe là dịp để dòng họ quây quần và nhớ ơn vị tướng năm xưa đánh giặc cứu nước, lập đàn cầu mưa cho dân lành ở vùng hạn hán.
Lễ hội đánh cá suối tháng ba
Tại Lỗ Sơn, Tân Lạc vào mỗi tháng 3 âm lịch hàng năm, lễ hội đánh cá suối tháng 3 được tổ chức. Đây là dịp để người dân bảy tỏ sự tôn kính đến các thần linh, người dân vui chơi, thắt chặt thêm tình đoàn kết xóm làng. Lễ hội có ý nghĩa tuyên truyền, cải thiện ý thức và trách nhiệm bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên. Đánh cá được tổ chức khi bắt đầu vào mùa mưa, lúc này cá đã lớn để tránh mùa cá sinh sản. Lễ hội biểu hiện những nét đặc trưng tiêu biểu trong sinh hoạt hàng ngày của đồng bào dân tộc Mường, mang tính cộng đồng cao mà giản dị, mộc mạc.
Lễ cơm mới của người Thái
Người Thái ở Mai Châu không định ngày mà tổ chức lễ vào tháng 8 âm lịch hàng năm, quy mô lễ tủy thuộc vào điều kiện thu hoạch của mùa vụ. Ở mỗi dòng họ, trưởng họ là người đứng ra làm. Lễ hội được tổ chức trong gia đình, phổ biến ở bất cứ đâu có người Thái sinh sống. Từ sáng sớm, con dâu cả xuống sân gánh hai bó lúa lên nhà dâng trước bàn thờ tổ tiên, báo cáo mùa màng đã thu hoạch và xin phép được ăn cơm mới. Lễ cơm mới đến nay đã trở thành một sinh hoạt văn hoá độc đáo của người Thái Mai Châu. Những cuộc vui của dòng họ không chỉ bó hẹp trong các gia đình mà còn thu hút cả bản làng cùng tới nghe kể mo và múa hát say sưa thâu đêm suốt sáng.
Lễ hội khai hạ ở Mường Bi
Lễ hội khai hạ Mường Bi còn gọi là lễ xuống đồng, lễ mở cửa rừng vào mỗi dịp đầu xuân năm mới. Đây là lễ hội gắn liền với nền nông nghiệp lúc nước của dân tộc ta từ lâu đời, đi cùng các hoạt động văn hóa - tín ngưỡng độc đáo của đồng bào Mường Bi, Tân Lạc. Lễ hội thờ cúng thành hoàng Quốc Mẫu Hoàng Bà, Đức Thánh Tản - người đứng đầu trong Tứ Bất Tử và các vị thần Ai Lý, Ai Lo – những người đã có công đào mương Lò - con mương đảm nhiệm việc tưới tiêu cho toàn vùng. Lễ hội thể hiện ước mơ mùa màng bội thu, việc thực hành những nghi lễ cầu mùa cũng là dịp để người Mường nghỉ ngơi, vui chơi gắn kết tình làng nghĩa xóm và bày tỏ ước vọng về một cuộc sống yên bình, ấm no.
